Εκκλησίες

Η Κάσος διαθέτει συνολικά 102 ναούς και ξωκλήσια, με κάποια εξ αυτών να προσφέρουν μαγευτική θέα στη θάλασσα, μαρτυρώντας ταυτόχρονα την ανάγκη των ναυτικών και των συγγενών τους για επίκληση του Θεού για να τους φυλάει στα ταξίδια. Πολλές εκκλησίες έχουν οικοδομηθεί στα ερείπια παλαιοχριστιανικών ναών και σε πολλές περιπτώσεις με υλικά που προϋπήρχαν σε αυτούς. Αξιοσημείωτο είναι ότι κάποια μοναστήρια προσφέρουν δωρεάν φιλοξενία στους επισκέπτες, όπως ο Άγιος Γεώργιος στις Χαδιές ή ο Άγιος Μάμας. Δες εδώ για το ημερολόγιο με μερικές από τις γιορτές των Αγίων της Κάσου.

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΣΟΥ ΕΙΝΑΙ:

Ο Άγιος Σπυρίδωνας στο Φρυ με τους 4 ημικυλινδρικούς θόλους και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1866, είναι ο πολιούχος του νησιού. Στον Εμπορειό είναι χτισμένη η εκκλησία της Παναγίας (Γέννηση της Θεοτόκου) στα ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού, από τον οποίο σώζονται κάποιοι στύλοι και το βαπτιστήριο. Στην Αγία Μαρίνα βρίσκεται η εκκλησία του Χριστού, ο ναός του Σταυρού με το μαρμάρινο τέμπλο, και η μεγάλη εκκλησία της Αγίας Μαρίνας του 1862. Στο Πόλι εντοπίζεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ονουφρίου (12ος αιώνας) και στο Αρβανιτοχώρι συναντάται ο ναός του Αγίου Δημητρίου του 1864 με το πανύψηλο καμπαναριό, ενώ 4 περίπου χιλιόμετρα έξω από αυτό, η Παναγία η Ποταμίτισσα που βρίσκεται μέσα σε σπήλαιο πάνω σε βουνό και γιορτάζει στα Εισόδια της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου). Στο χωριό Παναγία εντοπίζεται η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου του 1896 με το εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο, το βοτσαλωτό δάπεδο και τη μαρμάρινη λάρνακα της οσίας. Ο γαλανόλευκος Άγιος Γεώργιος Χαδιών με τις αξιόλογες τοιχογραφίες, το ξυλόγλυπτο τέμπλο, τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου και τα κελιά για φιλοξενία των επισκεπτών, η Αγία Κυριακή με την εκπληκτική θέα στις βόρειες ακτές της Κάσου και στα νησιά Αρμάθια και Μακρά, και ο Άγιος Μάμας με θέα στο Λιβυκό πέλαγος, είναι 3 ναοί έξω και μακριά από τα χωριά. Η Παναγία του Ελλέρου, στην περιοχή της Ελλέρου-Αγίας Μαρίνας και νοτιοδυτικά του Φρυ που γιορτάζει το Γενέθλιο της Θεοτόκου, βρίσκεται ανάμεσα σε πολλά μιτάτα εξ ου και είναι η αγαπημένη των κτηνοτρόφων και το παραλιακό ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου που βρίσκεται στο δρόμο προς τον Αντιπέρατο, είναι δημοφιλές σημείο για αστροπαρατήρηση μακριά από τα φώτα των χωριών του νησιού. Ο Άγιος Γεώργιος της Βρύσης, λίγο έξω από το Φρυ, έχει μια πηγή με το μοναδικό τρεχούμενο νερό σε όλο το νησί.Κασσιανής, η Παναγιά του Γιώργη του 1770 που είναι αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου και οι περίφημες 6 εκκλησιές που χτίστηκαν για να διώξουν τις 6 νεράιδες.

---

Ταξιδιωτικό μυστικό:

Στον οικισμό Παναγία, που βρίσκονται και τα δωμάτια του Theoxenia Apartments, εντοπίζεται η ομώνυμη εκκλησία η οποία είναι και η δεύτερη μεγαλύτερη στο νησί. Λέγεται ότι χρειάστηκαν περίπου 10 χρόνια για την ανέγερσή της (που ολοκληρώθηκε το 1902), ενώ κάθε πέτρα που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της κόστισε μία χρυσή λίρα. Χαρακτηριστικό είναι ότι καθ’ όλη τη διάρκεια των εργασιών κάθε οικογένεια του χωριού είχε αναλάβει να μαγειρεύει εθελοντικά για τους εργάτες . Εδώ θα βρείτε και ένα αφιερωματικό από την οικογένειά μας (φωτογραφία παρακάτω). 

Σε μια υπόγεια στοά του ναού βρέθηκε το σώμα της Αγίας Κασσιανής που πιστεύεται ότι είχε κρυφτεί εκεί, για να αποφύγει το γάμο με τον άνδρα που την προξένευαν. Ο τάφος της βρίσκεται ακριβώς δίπλα στην εκκλησία, αλλά τα οστά της φυλάσσονται στην Ικαρία.

Αξιοθέατα

Κάθε ένα, δημιουργημένο σε διαφορετικό χρονικό σημείο της ιστορίας, έχει να διηγηθεί την δική του Κάσο, μία ιστορία που αξίζει να την γνωρίσεις από κοντά. Ποια είναι όμως τα πιο σημαντικά που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείς;

Να περπατήσεις στο πιο γραφικό σημείο του νησιού, στο μικρό λιμανάκι της Μπούκας που σήμερα εξυπηρετεί τον ελλιμενισμό των μικρών σκαφών και αποτελεί καταφύγιο για τα ψαροκάϊκα. Από πάνω του, δεσπόζει  ο ναός του Αγίου Σπυρίδωνα με τους 4 ημικυλινδρικούς θόλους και το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1866. Γύρω του χτυπά η καρδιά της διασκέδασης με διάφορα ταβερνάκια, καφετέριες, καφενεία και μπαράκια.

Να περάσεις από το Μνημείο των Ηρώων του 1821 στο Φρυ με τις 2 άγκυρες και τα 4 μικρά κανόνια γύρω του.

Να δεις στην πλατεία του Δημαρχείου  στο Φρυ το μνημείο του Ολοκαυτώματος της Κάσου, έργο του γλύπτη Ανατόλη Λαζαρίδη (1916-1989).

Να πας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κάσου στο Φρυ, όπου φιλοξενούνται εκθέματα από την αρχαιότητα, αρχιτεκτονικά μέλη, νομίσματα, αγγεία και όστρακα, ευρήματα από το σπήλαιο Ελληνοκαμάρα, ενεπίγραφες ελληνιστικές πέτρινες πλάκες από την προϊστορική ακρόπολη στο Πόλι, μινωικά ευρήματα από την Χέλατρο αλλά και πιο σύγχρονα εκθέματα, όπως της επανάστασης του 1821.

Να πας στο Ναυτικό Μουσείο Κάσου στο κέντρο του Φρυ, όπου μέσα από μια ιδιωτική συλλογή παρουσιάζεται η ναυτική ιστορία μέσα από αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν από τα ιστιοφόρα, τα ατμόπλοια και τα ντισελόπλοια, αλλά και σπάνια ντοκουμέντα και έγγραφα που αναδεικνύουν τη ναυτική σπουδαιότητα του τόπου. Ρώτα σε συνεννόηηση για να το επισκεφτείς

Να επισκεφτείς τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Ν. Γ. Μαυρή στο Φρυ, που συγκεντρώνει το αρχειακό υλικό της Κάσου.

Να επισκεφτείς το Λαογραφικό Μουσείο Κάσου στο Αρβανιτοχώρι, που στεγάζεται σε μια παλιά οικία, κλασσικό δείγμα εσωτερικού παραδοσιακού κασιώτικου σπιτιού  με τα 2 δωμάτια (υπνοδωμάτιο και σαλόνι) που αναπαριστούν την καθημερινή ζωή του παρελθόντος και κοσμούνται με αντικείμενα της παλιάς εποχής.

Να περιηγηθείς στο σπήλαιο Ελληνοκαμάρα που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Αγίας Μαρίνας, 15 περίπου λεπτά με τα πόδια από πλακόστρωτο μονοπάτι που ξεκινάει από την εκκλησία του Αγίου Φανουρίου. Το σπήλαιο-βραχοσκεπή ήταν τόπος λατρείας στη μυκηναϊκή εποχή (1600-1100 π.Χ.) μέχρι και την ελληνιστική (1ος αιώνας π.Χ.) και θεωρείται από τους αρχαιότερους λατρευτικούς χώρους στα Δωδεκάνησα, ενώ τους επόμενους αιώνες  χρησίμευσε ως καταφύγιο στις πειρατικές επιδρομές. Στο εσωτερικό του, που χωρίζεται σε δύο τμήματα από έναν τοίχο μεταγενέστερης κατασκευής, βρέθηκαν επιγραφές γραμμικής Α και Β, κεραμικά αντικείμενα, λίθινα εργαλεία, νομίσματα από τη Ρόδο, οστά ζώων και όστρακα. Η είσοδος της σπηλιάς είναι οχυρωμένη με τείχος που χρονολογείται από τον 3ο αιώνα π.Χ. και αποτελείται από τεράστιους λίθους πάχους 1,5 μέτρου. 

Να επισκεφτείς το σπήλαιο Στηλοκαμάρα ή Σελάι που βρίσκεται επίσης στα νοτιοδυτικά της Αγίας Μαρίνας (σε απόσταση 2 περίπου χιλιομέτρων), προσβάσιμο από δύσβατο και δυσδιάκριτο μονοπάτι που οδηγεί στις «Χαδιές». Το σπήλαιο με βάθος 30 μέτρων και πλάτος 8 μέτρων, τους σταλαγμίτες και σταλακτίτες, προσφέρει επίσης απρόσκοπτη θέα προς το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου, τον Αντιπέρατο και τα Αρμάθια.

Να φτάσεις μέχρι τον Αντιπέρατο όπου τελειώνει ο δρόμος, 5 χιλιόμετρα δυτικά από το Φρυ για να δεις το μνημείο Αντιπεράτου που είναι αφιερωμένο στο Ολοκαύτωμα της Κάσου. Από εκείνο το σημείο, πάτησαν οι Τούρκοι την κασιώτικη γη στις 7 Ιουνίου 1824 και στη συνέχεια κατέστρεψαν ολοσχερώς το νησί, σκοτώνοντας χιλιάδες κατοίκους και οδηγώντας πολλούς ως αιχμαλώτους σε σκλαβοπάζαρα της Αλεξάνδρειας.